Fairtrade suiker
Suiker: Je hebt het waarschijnlijk in huis - het is een veel gebruikt ingrediënt in de keuken, in baksels en dranken. Maar dit zoete goedje heeft een wrange nasmaak. Kleinschalige suikerboeren krijgen te maken met enorme druk van grootschalige producenten, met prijsschommelingen en klimaatverandering.
De suikerindustrie
Suikerriettelers kampen niet alleen met volatiele prijzen maar ook met concurrentie van andere boeren. Toen in 2017 bijvoorbeeld de productieplafonds voor bietsuiker in de EU werden afgeschaft, dreigden kleinschalige suikerrietboeren, vooral in Afrika, het Caribisch gebied en de Pacific, een belangrijke afzetmarkt voor hun suiker te verliezen.
Naast marktschommelingen hebben frequente en extreme cyclonen en overstromingen, gevolgd door droogte, geleid tot beschadigde gewassen en vertraagde oogsten, wat uiteindelijk impact heeft op het inkomen van suikerrietboeren.
Om kleinschalige boeren in staat te stellen zich aan te passen aan een veranderend klimaat, is de relatie tussen klimaatverandering en landbouw cruciaal om de sociale, economische en ecologische context te begrijpen waarin kleinschalige suikerrietproducenten zich bevinden. De toenemende weersveranderingen hebben een negatieve invloed op de toekomst van de landbouw, omdat het fenomeem leidt tot dalende opbrengsten en dus tot een verlaging van de toch al lage inkomens.
Huidige uitdagingen
De suikerindustrie, een van de hoekstenen van de landbouwsector wereldwijd, worstelt met een heel aantal uitdagingen die impact hebben op zowel het milieu als op het welzijn van degenen die betrokken zijn bij de productie ervan.
- De invloed van de klimaatverandering. De dreigende schaduw van de klimaatverandering hangt over de suikerindustrie. Veranderlijke weerpatronen, steeds vaker voorkomende extreme weersomstandigheden en stijgende temperaturen vormen grote bedreigingen voor de suikerrietvelden. Onvoorspelbare neerslagpatronen en lange periodes van droogte kunnen de teelt danig verstoren, beïnvloeden de oogst en bedreigen de bestaansmiddelen van de suikerboeren.
- Arbeidsomstandigheden en uitbuiting. Veel werknemers in de suikerindustrie worden geconfronteerd met lange werkdagen, schadelijke landbouwchemicaliën en in sommige gevallen ook zeer slechte leefomstandigheden.
- Volatiele prijzen en economische instabiliteit. De suikermarkt staat bekend om de volatiele prijzen. Dit heeft invloed op de economische stabiliteit van zowel kleinschalige boeren als grotere producenten. Schommelingen in de wereldwijde suikerprijzen kunnen het inkomen van boeren onvoorspelbaar maken, waardoor het voor hen moeilijk wordt om toekomstplannen te maken.
“De mens staat centraal bij alles wat we doen. Fairtrade heeft onze inzet om de fundamentele rechten van werknemers en producenten in de toeleveringsketen te beschermen verder versterkt. Als we het volledige productiviteitspotentieel willen ontsluiten van landen als Mauritius, die te maken hebben met een snelle vergrijzing van de boerengemeenschap, moeten we het potentieel van iedereen benutten, inclusief vrouwen en jongeren.”
Khavam Ramkissoon, secretaris van de Fairtrade gecertificeerde La Martiniere Multipurpose Cooperative Society, Mauritius.
Hoe maakt Fairtrade het verschil
Fairtrade boeren kunnen de problematiek waarmee ze geconfronteerd worden wanneer ze hun onderneming uitbouwen op verschillende manieren het hoofd bieden.
- Betere arbeidsomstandigheden. Naast de strenge Fairtrade standaarden hebben we het wereldwijde Fairtrade Better Labour Practices programme (BLP) voor Fairtrade suikercoöperaties in gebieden met een hoog risico op schendingen van de mensenrechten en aanzienlijke risico’s voor kwetsbare personen.
- Waardige levensomstandigheden. Anders dan voor andere Fairtrade producten, is er voor rietsuiker geen Fairtrade minimumprijs. Dit komt doordat de prijszettingsmechanismen zeer complex en vaak vertekend zijn. In veel landen profiteren boerenorganisaties van systemen voor het delen van inkomsten met de suikerfabrieken en exporteurs die hun suikerriet verwerken tot verschillende soorten suiker. Daarnaast profiteren kleinschalige boeren van een Fairtrade premie van $ 60 per ton suiker en $ 80 per ton biologische suiker. De producenten kiezen zelf hoe ze de premie besteden.
- Klimaatbestendigheid. Fairtrade biedt opleidingen en ondersteuning bij duurzame suikerrietteelt, een beter gebruik van watervoorraden, droogtebestendige gewassen en diversificatie naar klimaatbestendige inkomstenstromen. Bovendien beoordeelt het Climate Resilient Cane Production-programma de koolstof- en watervoetafdruk van de belangrijkste toeleveringsketens van Fairtrade suiker (tot aan de export) bij de oorsprong.
- Sterkere acties. De Fairtrade standaarden zijn een ontwikkelingstool voor kleinschalige boerenorganisaties om sterker te worden als bedrijf en de productie te verbeteren. De Fairtrade producentennetwerken ondersteunen boeren ook om hun productiviteit en inkomen te verbeteren, irrigatie- en drainage-infrastructuur te verbeteren en hun gewassen te diversifiëren. We ondersteunen producenten ook om de markt te verkennen in de richting van bijproducten van suiker, zoals de productie van rum, parfum en bioplastic.
Programma voor betere arbeidspraktijken in de toeleveringsketens van Fairtrade suikerriet
De productie en oogst van suikerriet is zeer arbeidsintensief en duurt lang. Lage en oneerlijke lonen, in combinatie met gevaarlijke arbeidsomstandigheden, hebben geleid tot een tekort aan geschoolde arbeidskrachten. Het programma brengt producenten, werknemers en handelaars samen en bevordert richtlijnen en opleiding om onaanvaardbare arbeidspraktijken terug te dringen. Hieronder vallen kinderarbeid, dwangarbeid door volwassenen en gendergerelateerd geweld en andere vormen van geweld en uitbuiting op de werkplek. Dit doen we onder meer door geschikte controle- en reactiesystemen te identificeren, ondersteunen en ontwikkelen om schendingen van de mensenrechten op te sporen, te verhelpen en te voorkomen.
